En bilinen anlatımıyla dövme, metallerin belli bir forma göre şekillendirilmesi, pres veya vurmalı çekiç ile biçimlendirilmesi işlemine verilen addır.
Dövme prosesi önceden hazırlanmış, muhtemelen döküm ingotun, plastik deformasyon sıcaklığına kadar ısıtılarak, pres altında ezerek ve uzatarak istenen ölçülere getirilmesi işlemidir.
Bu sıcak dövme prosesi sırasında, ingotun döküm halindeki iri kristalize tane yapısı kırılarak daha küçük ve ince bir yapıya dönüşür.Döküm yapı içindeki düşük yoğunluklu, mikro çekintili ve gaz boşluklu bölümler, ingotun ezilmesi ve kesitinin küçülmesi ile orantılı olarak çok küçülürler ve döküm malzemedeki hatalı bölgeler dövme işlemi sonucunda kaybolurlar.Bu sayede mekanik özellikler artar ve homojen bölgeler elde edilir.
Aynı zamanda dövme sırasında kırılan tanecikler, belli bir yönlendirme sıralamaya uygun olarak, operasyon sırasında dizilirler.Isıl işlem gibi ikincil bir operasyonda parçaların daha da rafine hale gelmesi sağlanır.
Serbest Dövme Avantajları
Serbest Dövme olarak adlandırılan dövme prosesinde, dövülecek malzeme presin alt yatağına, tablasına sıcak olarak yerleştirilir ve presin ezme kafasındaki uygun kalıpla serbest olarak şekillendirilir.Dövülecek malzemenin boyutları istenen ölçüye kadar ezilerek, çevrilerek ve uzatılarak dövülür.
1– Yönlendirilmiş Doğrusal Mukavemet : Isıtılmış malzemenin, kontrollü bir şekilde dövülerek proses sonucunda homojen tane büyüklükleri ve akması sağlanır.
Aynı zamanda ezilme sırasında malzeme içindeki gaz boşlukları, çekintiler yapışarak tüm yapısının homojen hale gelmesi sağlanır.
2– Yapısal Mukavemet : Dövme sonucunda diğer hiçbir proseste görülmeyecek bir tanecik homojenitesi sağlanır. İç boşluklar, curuf ve diğer pisliklerin etrafındaki gaz boşlukları; segregasyona hedef olan alaşım elementleri ve diğer metal dışı elementlerin ezilerek müthiş bir yapı homojenitesi sağlanır. Bunun sonucunda malzemenin daha sonraki proseslerinde (ısıl işlem, mekanik işleme, yük altında dayanım artması) özelikleri güçlenir ve kolaylaşır.
3– Çentik Mukavemeti : Dövme prosesi sonucunda malzemelerin çentik mukavemetleri de bir hayli artar ve daha küçük çap ve kesitteki malzemelerle daha yüksek mukavemet değerleri elde edilir.
Ekonomik Avantajları
1- Malzemeden tasarruf :
Bilindiği üzere dövme parçasının firesi neredeyse yoktur.Diğer üretim yöntemlerinde ise; özellikle levha şeklindeki malzemeden kesilerek üretilen malzemelerde % 40 – 56 arasında, yuvarlak malzemelerden üretilen malzemelerde ise % 25-35 arasında malzemeden tasarruf sağlanmaktadır.
2– Mekanik işleme tasarrufları :
Dövme sonucunda fire payları çok düşeceği için diğer proseslere göre malzeme ağırlığında, çöpe atılacak fire tutarı, bunları ölçüye getirmek için yapılan fazladan işleme için makine, ekipman ve işleme takımlarının gereksiz ömür tüketimi ve aynı zamanda işleme zamanındaki azalma ile ilgili olarak erken teslim, daha az işçilik vs. ile çok önemli ölçüde tasarruf sağlanır.
3- Dövme malzemeler :
Dövme sonucunda fire payları çok düşeceği için diğer proseslere göre malzeme ağırlığında, çöpe atılacak fire tutarı, bunları ölçüye getirmek için yapılan fazladan işleme için makine, ekipman ve işleme takımlarının gereksiz ömür tüketimi ve aynı zamanda işleme zamanındaki azalma ile ilgili olarak erken teslim, daha az işçilik vs. ile çok önemli ölçüde tasarruf sağlanır.
